كتاب مكانيك سيالات: پيشگفتار

پيشگفتار كتاب مكانيك سيالات

هدف اصلي از نگارش اين اثر گردآوري جامع اصول اساسي و کاربردي مکانيک سيالات است. محتواي اين کتاب براي دوره‌هاي کارشناسي و کارشناسي ارشد رشته‌هاي مهندسي شيمي، مهندسي عمران، مهندسي کشاورزي (مهندسي آب)، مهندسي مکانيک، و مهندسي مواد و رشته‌هاي غيرمهندسي شامل منابع طبيعي و بهداشت استفاده شود. کل مطالب اين کتاب معادل 5 واحد درسي است، اگرچه براي دروسي با واحد کمتر نيز مي‎تواند کاملاً مناسب باشد. کتاب شامل سه بخش و ده فصل است. فصل‎هاي 1 و 2 مربوط به بخش اول کتاب است که به شرح مباني علم مکانيک سيالات مي‌پردازد. در فصل 1، آشنايي با سيالات، رژيم‌هاي جريان و خواص سيالات ارايه شده و در فصل 2، استاتيک سيال و يا سيال ساکن بررسي شده است. در بخش دوم که شامل فصل‎هاي 3 الي 6 است، ديناميک سيال و روش‌هاي تحليل آن بررسي شده است. در فصل 3 به رابطه‌ها‌ي انتگرالي حرکت سيال، در فصل 4 به رابطه‌ها‌ي ديفرانسيلي حرکت سيال، در فصل 5 به جريان سيال ايده‌آل و در فصل 6 به آناليز ابعادي، مدل‌سازي و شبيه‌سازي پرداخته شده است. بخش سوم شامل ‎فصل‎هاي 7 الي 10 است و به جنبه‌هاي کاربردي اصول حرکت مي‎پردازد که در بخش قبل ارايه شده است. فصل 7 اختصاص به جريان لزج در لوله‌ دارد که يکي از مهم‌‌ترين مصاديق عملي کاربرد حرکت سيال است. در فصل 8 جريان خارجي، در فصل 9 جريان در کانال‌هاي باز و در فصل 10 مختصري از توربوماشين ارايه شده است.

مطالب کتاب در سه رنگ (سياه، خاکستري و آبي) چاپ شده است. اين تنوع رنگ‌ها در جذب مطالب براي دانشجويان مؤثرتر است. در نگارش کتاب از آخرين مراجع روز استفاده شده است. سعي شده است تا مثال‌هاي هر فصل به‌اندازه‌اي باشند تا در فهم اصول نظري کمک کند و حتي‌الامكان كاربردي باشند. صورت هر مساله زمينه‌ي خاکستري پررنگ و حل آن زمينه‌ي خاکستري کم‌رنگ دارد. در هر قسمت متن کتاب، شماره‌‌هاي مسايلي را که مربوط به همان قسمت است، در حاشيه‌ي صفحه داده شده است. در اين کتاب 807 مساله و 145 مثال وجود دارد. جواب‎هاي سؤال‌هاي زوج در زير آنها داده شده است. اين موضوع به دانشجويان در حل مسايل زوج کمک مؤثري خواهد کرد. در انتهاي هر مبحث فصل، شماره مسايلي که در ارتباط با اين فصل است در کنار آن در کادر آبي‌رنگ نگاشته شده است و از سؤالات منتخب آزمون کارشناسي ارشد در سال‌هاي گذشته براي فهم بيشتر مطالب در مثال‌ها و مسايل کتاب استفاده شده است. براي مثال، در عنوان اين سؤالات از نمادهاي ذيل استفاده شده است: مثال 4-2، م‌ش، 83  اين مثال دوم از فصل 4 است و در آزمون کارشناسي ارشد رشته‌ي مهندسي شيمي در سال 83 ارايه شده است. نمادهاي م‌ع، م‌ک و م‌م به‌ترتيب مربوط به رشته‌‌هاي مهندسي عمران، کشاورزي و مکانيک است.

از ديگر جنبه‌هاي نوين اين کتاب مي‌توان به سي‌دي مولتي‌مديا اشاره کرد. از آنجا که درک تصويري به فهم مطالب مکانيک سيالات کمک شاياني مي‌کند، تعدادي کليپ براي هر فصل درنظر گرفته شده است که هرکدام شامل فيلمي کوتاه در حدود 30-50 ثانيه است. اين کليپ‌ها در ديسکي که پيوست کتاب است، وجود دارد. در هر کليپ، متني به دو زبان فارسي و انگليسي وجود دارد که پديده‌ي موردنظر را تشريح مي‌کند. اين کليپ‌ها با نماد ويژه‌ در حاشيه‌ي صفحـات کتاب ارايه شده است. همچنين، چهار قطعه فيلم بلند (هر کدام در حـدود 10 دقيقه) به دو زبان فارسي و انگليسي نيز وجود دارد که مقدمه‌اي بر بعضي فصل‌هاي کتاب است.

 در اين سال‌هاي دانشگاهي، هميشه کار با دانشجويان لذت‌بخش بوده و اصولاً انگيزه‌ي نگارش اين کتاب از همان کلاس‌هاي درس شروع شده است. همه‌ي ما خاطرات خوبي از معلمان خود داشته‌ايم و خواهيم داشت. هميشه ما اعتقاد داريم که در حال يادگيري هستيم و اين موضوع به‌خوبي روشن است که تدريس در کلاس درس سهم به‌سزايي در اين زمينه دارد. در خاتمه، دو بيت زير از شاعر معروف سعدي که نشان‌دهنده‌ي غايت هرکاري است، آورده شده است.

 غرض نقشي است کزما بازمـاند                                      که هـستي را نمـي‌بينم بقايي

مگر صاحبدلي روزي ز رحمت                                      کند در حق درويشان دعايي